Degrowth

Degrowth is een concept gebaseerd op de principes van duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid. Het stelt een radicaal nieuwe manier van denken over onze samenleving voor: economisch, sociaal en cultureel. Het bestaat uit 2 delen:

1: Het verminderen van wat onnodig en schadelijk is voor mens en planeet, zoals overmatige rijkdom en consumptie (denk SUV’s, privéjets, villa’s).

2: Het vergroten van essentiële behoeften, zoals goede huisvesting, gezond voedsel en openbare ruimtes.

Degrowth laat ons zien dat er een alternatieve manier van leven is. Een leven waarin welzijn, duurzaamheid en rechtvaardigheid voorop staan, in plaats van economische groei en overmatig consumeren. Het stelt ons in staat om te beseffen dat we kunnen vertragen. Dat we minder nodig hebben. Niemand wil zijn rijkdom en privileges opgeven. Maar we moeten dit herformuleren. Het is een bevrijding! We zullen er meer vrijheid en tijd voor terugkrijgen. Deze kunnen we gebruiken voor de belangrijkste dingen in het leven. Zoals familie, vrienden, onderwijs, cultuur, sport, kunst, plezier. Wie wil dat nu niet?

Een veelvoorkomend misverstand is dat degrowth leidt tot een lagere kwaliteit van leven. Dit is het gevolg van vijftig jaar neoliberaal en groei-afhankelijk denken: we denken dat we moeten consumeren om gelukkig te zijn. We denken ook dat we allemaal even verantwoordelijk zijn voor de vervuiling die onze consumptie veroorzaakt. Maar dat is niet waar. De ultrarijken vervuilen het meest en zijn het meest verantwoordelijk. Daarom moeten zij ontgroeien, niet de lagere middenklasse. De armere sociale klasse moet toegang krijgen tot meer middelen om hun welzijn te verbeteren.

Degrowth is in de eerste plaats een sociaal project. Voor een beter klimaat moeten we de schuld en verantwoordelijkheid eerlijk verdelen. Ik ben me ervan bewust dat deze ideeën waarschijnlijk niet aantrekkelijk zijn voor superrijke mensen. Maar het feit is: de meerderheid van de mensen is niet superrijk (dat vergeten we vaak). Dus in een democratie kun je dat regelen.

We staan voor grote sociale en klimaatuitdagingen. We hebben realistische oplossingen nodig voor deze problemen. Vertrouwen op nieuwe technologieën zoals zonne-energie of elektrische auto’s is niet realistisch. Het zal gewoon niet voldoende zijn. In plaats daarvan moeten we systemische veranderingen omarmen en ons losmaken van diepgewortelde opvattingen en ideeën over kapitalisme en economische groei. Ja, het is moeilijk om daarvan los te komen. Maar we moeten ons realiseren dat we onze manier van leven moeten veranderen. Uiteindelijk is het in ons eigen voordeel.

Ik denk dat 2 dingen belangrijk zijn.

Ten eerste: we moeten rijkdom en middelen herverdelen van degenen die te veel hebben naar degenen die het het meest nodig hebben. Dit kan worden bereikt door maatregelen zoals belastingen en regelgeving. Een voorbeeld is overmatig woningbezit. Als iemand meer dan 10 huizen bezit, moeten deze worden herverdeeld. Bovendien, als de ruimte per persoon meer dan 30 vierkante meter bedraagt, komt dit eigenlijk niet overeen met de planetaire grenzen. Dit bevordert gedeeld wonen en biedt een uitdaging voor bestaande machtsstructuren met betrekking tot eigendomsrecht.

Ten tweede: een nieuwe mindset. Bijvoorbeeld, nu beginnen we met te vragen wat we zouden willen hebben, alsof alles mogelijk is. Maar de vraag zou moeten zijn: wat is de limiet van wat we kunnen hebben, en wat is het minimum vereiste aan de andere kant? Daartussenin is wat je zou moeten krijgen. Vraag jezelf bijvoorbeeld af, wat is het maximale aantal auto’s dat je zou willen in jouw buurt, of wat is het minimale aantal groenvoorzieningen en sociale woningen. Deze manier van leven is meer gericht op kwaliteit dan op kwantiteit.

Om deze 2 dingen te bereiken, is het vergroten van bewustzijn essentieel. Via onderwijs, gemeenschappen en de media. Onderwijs moet benadrukken om minder te consumeren en vervulling te vinden in niet-materiële waarden. Grassroots-bewegingen spelen een cruciale rol bij het beïnvloeden van zowel de politiek als het bedrijfsleven. In de media kunnen we alternatieve manieren van leven laten zien. In ieder geval hebben we democratische processen nodig. Zodat de belangen van alle mensen in aanmerking worden genomen.

Over deze 3 mythen krijg ik vaak vragen:

1. Economische groei is goed voor de samenleving en het persoonlijk welzijn

Het is belangrijk om te beseffen dat economische groei onhoudbaar is en alleen de ultrarijken ten goede komt. Je zou kunnen denken dat je rijk bent, maar eigenlijk is er een kleine groep mensen die het grootste deel van de wereldwijde rijkdom bezit. In steden wordt het contrast tussen rijk en arm heel zichtbaar en tastbaar. Je ziet mensen lijden op straat, terwijl anderen slapen in chique hotels en rondrijden in dure elektrische auto’s. Bovendien, wist je dat na een bepaald punt meer geld je niet gelukkiger maakt?

2. Economische groei kan worden losgekoppeld van milieudegradatie

Dit is simpelweg niet waar. Bovendien zijn we nog lang niet in de buurt van het bereiken van het gewenste scenario dat door het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) is uiteengezet. Dus degrowth is noodzakelijk. Maar wees ervan bewust: niet iedereen is even verantwoordelijk. Herverdeling tussen rijk en arm is nodig.

3. Economische groei is nodig om klimaatdoelen te bereiken

Het is eenvoudig: rijke mensen vervuilen het meest. De top 10% is verantwoordelijk voor 23% van de groei van de emissies. De onderste 50% is slechts verantwoordelijk voor 16% van de groei van de emissies. Er is een groot verschil in rijkdom tussen het mondiale noorden en zuiden. Maar binnen samenlevingen in landen zoals de onze zijn er ook zeer grote verschillen. Beide kunnen worden aangepakt door degrowth.

De grootste uitdaging voor degrowth is om de boodschap effectief te communiceren. Omdat radicale veranderingen vaak op misverstanden en weerstand botsen. Daarom hebben we tastbare en aantrekkelijke voorbeelden en experimenten nodig in het dagelijks leven die ons laten zien hoe een andere, betere wereld eruit zou kunnen zien. Door alternatieve levensstijlen te presenteren die gericht zijn op welzijn, creativiteit, onderwijs, gezondheid en duurzaamheid, kunnen we op weg naar een meer gebalanceerde toekomst. Daarom ben ik zeer enthousiast over het kunstexperiment van Siobhan en Vasilisa.

De performance was rijk aan unieke ontmoetingen, nieuwsgierige momenten en zowel diepe als simpele gesprekken en interacties. In eerste instantie werd het project opgezet als een sociaal experiment om de reacties en ontvankelijkheid van mensen te observeren en analyseren. We waren geïnteresseerd in hoe individuen zouden reageren op actieve uitnodigingen, boeiende activiteiten en kleurrijke verschijningen, evenals op een meer passieve benadering en installaties die persoonlijke interpretatie en zelfbetrokkenheid vereisten.

Er raakten veel mensen betrokken bij onze performance. Ze lieten geschreven gedachten achter, maakten tekeningen, bespeelden instrumenten of spraken gewoon met ons. Gedurende de drie uur die we op de Kalverstraat doorbrachten, benaderden mensen ons voortdurend.

Enkele van de meest memorabele interacties waren:

• Oudere mannen die zich bezighielden met filosofische gesprekken over het leven, waarin ze onderwerpen zoals God en de zin van het leven uitvoerig bespraken.
• Jonge meisjes die aanvankelijk verlegen waren maar openbloeiden toen ze de kans kregen om een nieuw instrument te proberen spelen.
• Baby’s die betoverd waren door het geluid van de handpan.
• Een man die interesse toonde in de voorstelling maar bezorgdheid uitte over straling van onze telefoons, en aangaf dat hij dergelijke dingen vermijdt 🙂
• Verschillende individuen die, geïnspireerd door onze kunst, hun eigen werk deelden en ons uitnodigden voor hun tentoonstellingen.
• Toeristen die, ondanks dat ze geen Engels spraken, hun waardering voor het kunstwerk wisten over te brengen.

Al deze mensen, die bereid waren een stukje van zichzelf te delen, verrijkten onze ervaring enorm. Deze performance had een diepgaand positief effect op ons. Het leerde ons om opener te staan voor de wereld en voor mensen, zelfs in de meest onbekende omstandigheden. We realiseerden ons hoe gemakkelijk het is om mensen te betrekken bij actie door vindingrijkheid te tonen en de eerste stap te zetten. Mensen hebben een punt van verbinding nodig, een blik of aandacht. Als je hen een idee voor een positieve actie presenteert, de juiste voorwaarden schept en een aanzet geeft tot reflectie, zullen ze graag deelnemen en op hun eigen manier bijdragen.

Ons doel was nooit om een agenda door te drukken of meningen op te dringen. We hadden gewoon plezier, waren oprecht blij met wat we deden, en mensen voelden dat en reageerden op dezelfde manier.